پسمانديازباله چيست؟
پسمانديازباله به موادجامد،مايع وگاز(غيرازفاضلاب) گفته ميشودكه بطورمستقيم ياغيرمستقيم حاصل فعاليت انسان بوده وازنظرتوليدكنــنده زايدتلقي ميگردد.
پسماندهابه پنج گروه تقسيم ميشوند:
پسماندهاي عادي: ازقبيل زباله هاي خانگي ونخاله هاي ساختماني.
پسماندهاي پزشكي: پسماندهاي عفوني وزيان آورناشي ازبيمارستانها،مراكزبهداشتي،درماني و….
پسماندهاي ويژه:پسماندهاي ي گفته ميشودكه به دليل بالابودن حداقل يكي ازخواص خطرنا ك ازقبيل سمي بودن،بيماريزايي،قابليت انفجاريااشتعال،خورندگي ومشابه آن به مراقبت ويژه نيازداشته باشد.
پسماندهاي كشاورزي: ازقبيل فضولات،لاشه حيوانات،محصولات كشاورزي فاسدياغيرقابل مصرف.
پسماندهاي صنعتي: پسماندهاي ناشي ازفعاليتهاي صنعتي ومعدني،پسماندهاي پالايشگاهي،صنايع گاز،نفت وپتروشيمي ونيروگاهي وامثال آن.
مهمترین بخش مرتبط با شهر وشهروندان پسماندهای عادی به خصوص زباله های خانگی می باشند.برای کاهش این پسماندها سه راه پیشنهاد می شودکه عبارتنداز:
کاهش تولید زباله
بازیافت و استفاده مجدد از پسماندها
دفع اصولی زباله و مطابق با اصول زیست محیطی
از سه راه پیشنهاد شده راه حل اول نسبت به بقیه راهکارها ساده تر و کم هزینه می باشد که نیاز به فرهنگ سازی و افزایش آگاهی عمومی جهت استفاده و مصرف بهینه دارد.به عبارت دیگر اصلاح الگوی مصرف گام موثر در کاهش تولید زباله می باشد.برای آن هم می توان راه حل های زیر را پیشنهاد کرد:
خريدكالاوموادغذايي درحدنيازونگهداري ومصرف دركوتاه مدت
توليد (پخت) غذابه اندازه مصرف دروعده غذايي به ميزان افراد
خريدواستفاده ازلوازم ووسايل باعمرطولاني
عدم استفاده ازكالاهاي يكبارمصرف ومشابه
باتوجه به شرایط فعلی درکشورمابه نظر میرسدتوجه به راه حل دوم ضروری بوده و به عنوان راه حلی مناسبتر نسبت به روش دفع و دفن زباله می تواند مورد نظرباشدکه در ادامه بصورت اجمالی به آن پرداخته می شود.
بازیافت و استفاده مجدداز پسماندها:
يکي ازمهمترين اهداف درپردازش موادزايدجامد،بازيافت وجداسازي ترکيبات باارزش ازداخل زباله وتبديل آن به مواداوليه ميباشد. امروزه تکنيکهاي مختلفي درجهان براي تفکيک وجداسازي اجزاي ترکيبي موادزايدجامدتوسعه يافته اندکه ازمهمترين اين تکنيکهاميتوان به دوروش عمده تفکيک ازمبدأتوليدوتفکيک درمقصداشاره کردکه باتوجه به کم هزینه بودن روش تفکیک در مبدا این روش بطور خلاصه توضیح داده می شود.
تفکیک از مبداء:
تفکیک ازمبداءیعني جمع آوری وجداسازی زباله ها ازخانه هاوادارات وکارخانجات که بهترین وآرمانیترین شکل بازیافت تفکیک ازمبداءاست.
در این طرح،تفكيك وجمعآوري پسماندهابه روش “تروخشك” بوده که باكمك وهمكاري شهروندان،شهرداری ها و سازمان بازیافت قابل اجراست.
درروش تفکیک زباله ها به 2 دسته تر وخشک تقسیم میگردد.پسماندهاي غذايي وسبزي وميوه جزء پسماندهای تر و پسماندهای كاغذومقوا،پلاستيك،فلزات،شيشه،منسوجات وچرم،چوب،لوازم الكتريكي والكترونيكي جزء پسماندهای خشک دسته بندی می شوند.
روش اجرا:
این امرباآموزش صحیح فرهنگ بازیافت وهمکاری صمیمانه مردم درجهت تفکیک وریختن هراقلام آن درکیسه های جداگانه امکانپذیراست وباصرفه ترین روش است.به عبارت دیگر در این روش زباله و پسماندها به دو قسمت تر و خشک تقسیم شده و هردسته در مخازن ویا کیسه های مخصوص اینکار که می تواند بصورت رنگی باشد ریخته می شود.برای تشویق شهروندان در پیشبرد این طرح می توان درابتدا کیسه ها توسط خود شهرداری و بصورت رایگان در اختیارآنها قرارگیرد.
به عنوان مثال می توان کیسه های به رنگ آبی را برای زباله های خشک اختصاص داد.زباله های تر جدا شده طبق روالِ معمولِ جمع آوریِ زباله ها و در موعد همیشگی از درب منازل جمع شده و زباله های خشکِ جدا شده که در کیسه های آبی رنگ قرار دارند در روزهای خاص توسط پیمانکاران از درب منازل جمع آوری می شود و یا می توان محل هایی را جهت در یافت این زباله ها تعیین کرد و برای تشویق شهروندان می توان این زباله های تفکیک شده را باپرداخت مبالغی خریداری نمود.واضح است که با مقایسه ضرر وزیانهای روش های فعلیِ موجود در سیستمِ دفع زباله با این روش، می توان به کارایی این روش پی برد هرچند شاید شروع این روش درابتدا کمی مشکل باشد اما به دلایل زیردر درازمدت این روش بازدهی خود را نشان خواهد دادکه از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش درجه خلوص زباله وتولیدکمپوست مرغوبتر(به كودتهيهشده ازموادآلي موجوددرزباله تر كمپوست گفته ميشودکه براي اصلاح خواص خاک وجبرا ن موادغذايي ازدست رفته آن مفيداست وباتوجه به اينكه نزديك به 70% زباله هاي شهری ازنوع زباله تر ( پسماندموادغذايي،ميوه وسبزي و …) ميباشدواين پسماندهاطي فرايندي به كودگياهي (كمپوست) تبديل ميشوندكه مورداستفاده امورزراعي وباغباني خواهدبود.)
استفاده اززباله های خشک ارزشمندکه میتواند به عنوان ماده اولیه درکارخانجات مورداستفاده قرارگیرد.
پایین آوردن میزان دفع زباله وبهره برداری مناسبترازمحل دفن
بالابردن کیفیت وراندمان درمواردزیست محیطی،بهداشتی،اقتصادی وحفظ منابع وانرژی
ارتقاسطح فرهنگ وآموزش عمومی درارتباط باتولیدودفع موادزایدجامدوترویج روحیه صرفه جویی
بهبودشرایط بهداشتی،کاهش آلودگیهای ناشی ازتولیدزباله وحفظ محیط زیست
صرفه جویی درمصرف منابع طبیعی بابازگشت موادقابل زایدجامدونظافت شهری
بهینه سازی شیوه های جمع آوری وحمل ونقل موادزایدجامدونظافت شهری
صرفه جویی درهزینه های جمع آوری وحمل ونقل زباله
کمک به اقتصادکلان کشور
ایجادزمینه های اشتغال وجذب سرمایه های بخش خصوصی
بازيافت واستفاده مجددازموادوكالاهاي مصرفي موجب جلوگيري ازدفن زباله وآلودگي زمين وآبهاي سطحي ميگردد.
از آنچه كه گفته شد می توان به این نتیجه رسید هیچکدام از راه حل های گفته شده به تنهایی نمی تواند بطور مطلق جوابگوی مشکل سیستم جمع آوری و دفع زباله باشد بلکه استفاده از فرهنگ استفاده درست و به اندازه و اصلاح الگوی مصرف در کنار تفکیک و بازیافت پسماندهای تولید شده و همچنین دفع ودفن اصولی و همگن با محیط زیستِ زباله و پسماندمی تواند تاحدود زیادی مشکلات بوجود آمده را حل کند.اما اگر بخواهيم در كوتاه مدت به نتيجه برسيم موضوع تفكيك زباله و بازيافت آن روشي مناسب به شمار ميرود؛چراكه تغيير افكار جامعه در بهبود الگوي مصرف زمان بر بوده و نيز دفع و دفن زباله با توجه به پايداري و ماندگاري بسيار زياد بعضي از زباله ها همچون پلاستيك در درازمدت به ضرر محيط زيست و نسل هاي آينده خواهد بود.
گردآورنده : مجتبي شقاقي-دبير شوراي شهر ایلخچی
ثبت دیدگاه